Choroba refluksowa przełyku

Choroba refluksowa przełyku (ChRP) to choroba przewlekła, w której uciążliwe objawy podmiotowe powodowane są przez patologiczne zarzucanie treści żołądkowej do przełyku. Czynnikami, które mogą powodować ChRP są m.in.: zaburzenia czynności motorycznej dolnego zwieracza przełyku, zaburzenia opróżniania żołądka, otyłość, ciąża. Typowymi objawami są: zgaga, regurgitacja (cofanie się treści żołądkowej do przełyku). Mogą też występować: chrypka, suchy kaszel, ból w klatce piersiowej. Nieleczona ChRP może prowadzić do powstania powikłań: zwężenia przełyku, przełyku Barretta, krwawienia z przewodu pokarmowego czy raka gruczołowego przełyku.

Sposoby kontrolowania choroby: leczenie i monitorowanie 

  • Przyjmowanie posiłków najpóźniej 2-3 godziny przed snem.
  • Odpowiednia dieta - ograniczenie spożycia tłuszczu, alkoholu i kawy.
  • Przyjmowanie leków hamujących wydzielanie kwasu solnego / leków zobojętniających kwas solny i osłaniających błonę śluzową / leków prokinetycznych.
  • Do leczenia operacyjnego zakwalifikowane mogą zostać osoby, które: chcą uniknąć wieloletniego przyjmowania leków, nie tolerują leków, z zapaleniem przełyku opornym na leczenie farmakologiczne, z dużą przepukliną rozworu przełykowego.

 

Profilaktyka wtórna 

  • Zmniejszenie masy ciała u chorych otyłych i z nadwagą.
  • Zaprzestanie palenia papierosów.
  • Uniesienie wezgłowia łóżka.
  • Unikanie leków mogących zmniejszyć ciśnienie w obrębie dolnego zwieracza przełyku: metyloksantyn, azotanów, blokerów kanału wapniowego, beta2-mimetyków i leków przeciwcholinergicznych.
GRUPY PRODUKTÓW

Produkty zbożowe

ZALECANE

- Pieczywo: z pełnego ziarna
(żytnie, orkiszowe, wieloziarniste, jaglane, gryczane itp.), pszenne (łagodzi wydzielanie soku żołądkowego)

- Kasze gruboziarniste: pęczak, jęczmienna, jaglana, gryczana, bulgur, manna, kuskus, jęczmienna perłowa

- Ryż: biały, brązowy, dziki, jaśminowy, paraboiled

- Makarony: pszenny, z pełnego ziarna (razowe, gryczane, pełnoziarniste)

- Ziemniaki: gotowane tradycyjnie w wodzie, na parze, w mundurkach, pieczone bez dodatku tłuszczu 

NIEZALECANE

- Pieczywo: pieczywo cukiernicze, pieczywo chrupkie (wafle kukurydziane, ryżowe)

- Drożdżówki, ciasto francuskie, bułki maślane, biszkopty, ciasta, torty

- Ziemniaki: puree, frytki


Mleko i produkty mleczne, jajka

ZALECANE

- Mleko o obniżonej zawartości tłuszczu do 2%

- Produkty mleczne: naturalne jogurty, kefiry, maślanki, mleko zsiadłe

- Sery twarogowe chude i półtłuste

- Sery homogenizowane półtłuste

- Śmietany do 18%

- Białka jaja (w ograniczonych ilościach)

- Płatki: owsiane, jaglane, gryczane

NIEZALECANE

- Mleko pełnotłuste powyżej 2%,
mleko skondensowane, mleko w tubce, mleko w proszku, śmietanka do kawy, zabielacze do kawy

- Owocowe jogurty, kefiry, maślanki

- Sery twarogowe tłuste
Serki homogenizowane tłuste

- Śmietany powyżej 18%

- Żółtka jaj

- Sery żółte i topione

- Płatki: gotowe musli, śniadaniowe dosładzane

Mięso i wędliny
Ryby i owoce morza

ZALECANE

- Chude mięso: chude części wieprzowiny (schab, polędwica, szynka), kurczak bez skóry, indyk bez skóry, cielęcina, chuda wołowina

- Chude wędliny: wędliny wieprzowe, drobiowe, gotowane, szynka wołowa

- Ryby: dorsz, sola, morszczuk, tuńczyk, sandacz, leszcz, szczupak, okoń

NIEZALECANE

- Tłuste mięsa: baranina, gęś, kaczka

- Tłuste wędliny, konserwy mięsne, wędliny podrobowe, pasztety, salami, parówki, galareta

- Ryby wędzone, śledzie i ryby solone, konserwy rybne

- Owoce morza w formie przetworzonej (marynowane, w słonej zaprawie)

Tłuszcze

ZALECANE

- Olej rzepakowy, olej słonecznikowy,
z pestek winogron

- Margaryny w kubeczkach
wzbogacone w sterole roślinne

NIEZALECANE

- Margaryny twarde, masła z dodatkiem soli  

Warzywa

ZALECANE

- Dynia, seler naciowy, pietruszka, szpinak, szparagi, brokuły, kalafior, kalarepka, kabaczek, cukinia, bakłażan, kapusta biała, czerwona, włoska, brukselka, ogórki zielone, rzodkiewka, papryka, sałata, sałata rzymska, cykoria, rukola, roszponka, fasolka szparagowa, grzyby, buraki, marchew, seler, pietruszka (korzeń), groch, fasola, soczewica, bób

NIEZALECANE

- Warzywa cebulowe (cebula, szalotka, szczypiorek ogrodowy, czosnek, por)
Pomidory i sosy pomidorowe

- Warzywa rozgotowane buraki zasmażane, marchewka oprószana warzywa z puszki

Owoce

ZALECANE

- Jabłka, śliwki, polskie mini kiwi, wiśnie, truskawki, poziomki, maliny, jeżyny, borówki, czarne jagody, porzeczki, agrest, czarny bez, aronia, róża, rokitnik

NIEZALECANE

- Owoce w puszkach, owoce w syropach
- Owoce suszone (w dużych ilościach) 

Orzechy i nasiona

ZALECANE

- Orzechy bez dodatku soli: arachidowe, włoskie, laskowe, pistacje, nerkowce, migdały, pekan (w umiarkowanych ilościach)

- Nasiona: dyni, słonecznika, sezamu

NIEZALECANE

- Orzechy solone, orzechy w panierce, orzechy w przyprawach, orzechy i nasiona w karmelu i miodzie 

Przyprawy, sosy i dodatki

ZALECANE

- Przyprawy jednoskładnikowe:
przyprawy ziołowe (majeranek, tymianek, oregano, bazylia, zioła prowansalskie), pieprz ziołowy i naturalny, mięta, melisa, tymianek, rozmaryn, natka pietruszki, koperek, lubczyk, szafran, sól magnezowa i potasowa (należy ograniczyć sól w diecie)

- Dżemy niskosłodzone, kisiel, galaretka, musy, sorbety

- Do słodzenia: ksylitol, erytrol, stewia

NIEZALECANE

- Mieszanki przypraw np. “Jarzynka”, “Vegeta”, “Kucharek”, sól kuchenna

- Ostre przyprawy: ostra papryka, chilli, curry, pieprz, chrzan, czosnek

- Ketchup, musztarda, majonez, ocet, maggi, sos sojowy, gotowe dressingi i sosy, sok z cytryny lub limonki, dżemy słodzone
- Do słodzenia: cukier biały, cukier trzcinowy, miód

- Czekolada, wyroby czekoladowe, kakao, cukierki miętowe, 

Napoje

ZALECANE

- Woda niegazowana, rozcieńczone soki owocowe i warzywne, słaba herbata bez cukru, herbaty ziołowe, słaba kawa z mlekiem 

NIEZALECANE

- Woda gazowana, soki owocowe szczególnie z owoców cytrusowych,
soki warzywne nierozcieńczone, nektary, napoje gazowane, napoje energetyczne, napoje mleczne słodzone, mocna kawa i herbata, napar z mięty, alkohol i napoje alkoholowe, 

W jakich sytuacjach zgłosić się do lekarza

Należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza w przypadku:

  • zaburzeń połykania
  • bolesnego połykania
  • zmniejszenia masy ciała
  • krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego

w celu przeprowadzenia szybkiej diagnostyki endoskopowej.